Prototip Ne Demek? (Prototip ve UX)
Prototip ne demek diyenler için prototip ve UX(User Experience) bağlantısından bahsedeceğim. Prototipler, UX tasarımında merkezi bir rol oynar.
Prototip derken ne demek istiyoruz?
Tanınmış bir tasarım firmasının kurucu ortağı Bill Moggridge, prototipi nihai bir çözüm bulunmadan önce yapılan tasarımın temsili olarak tanımlamıştır.
Öyleyse neden prototip yapıyoruz?
UX tasarımında prototip oluşturmamızın birkaç nedeni var.
1- Bir şeyi gerçeğe dönüştürmek veya bir şeyi somutlaştırmak içindir.
Prototip oluşturduğumuzda, tasarım fikirlerimizi somut hale getiririz. Onları test edebilir ve işe yarayıp yaramayacaklarını anlayabiliriz.
Bu yüzden, bir şeyleri gerçeğe dönüştürerek, tasarıma uygun olup olmadıklarını, sahip olduğumuz hedeflere veya bizi farklı bir yöne mi götüreceklerini görmüş oluruz.
2- Prototiplerin oynadığı kritik bir rol, iletişimi kolaylaştırmaktır.
Yani bir şeyi somutlaştırarak, daha sonra diğer paydaşları sohbete katabiliriz, tasarım fikrinin işe yarayıp yaramayacağını anlayabiliriz.
3- Prototipler, UX sürecinde kritik olan değerlendirmeyi kolaylaştırır.
Tasarım fikirlerimizin somutlaşmış hallerini oluşturarak, bunları kullanıcı testlerinde kullanabilir veya kullanıcı ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamayacaklarını belirlemenin bir yolu olarak kullanıcılardan geri bildirim alabiliriz.
Prototipler; bir tasarım fikrinin sadece sözlü bir tanımından, bir eskiz veya bir storyboard’a kadar birçok farklı biçimde olabilir.
Sistemin son kullanıcılar tarafından deneyimleneceği şekliyle oluşturulurlar.
Ve genellikle birden çok doğruluk düzeyinde prototipler üretiriz; düşük doğruluktan, orta doğruluktan ve tasarım süreci ilerledikçe yüksek doğruluk prototiplerine ulaşırız.
Bir UX tasarım sürecinde, zaman içinde prototiplerimizin doğruluğunu arttırmış oluruz.
Bu nedenle, sürecin başından itibaren, düşük kaliteli prototipler üretiriz. Üretimi çok ucuz, ancak sistemin son sürümde nasıl görüneceğini gerçekten temsil etmeyen prototiplerdir.
Daha da ilerledikçe, doğruluğu artan prototipler üretebiliriz.
Yani orta doğruluk ve daha sonra, tasarım sürecinin sonuna yaklaştıkça, yüksek doğrulukta prototipler üretmiş oluyoruz.
Bunları yapmamızın nedenlerinden biri de bu prototiplerin her birini üretmenin maliyeti artacağındandır.
Daha ucuz bir ortamda çalışırken mümkün olduğunca çok sayıda tasarım fikri üretip, daha pahalıya mal olacak şeylere ilerlemeden önce sorunların çoğunu çözdüğümüzden emin olmak istiyoruz.
Öyleyse bu farklı prototip türlerinin üzerinden geçelim.
1- Düşük doğrulukta bir prototip, sistemin kullanıcılarının ihtiyaç duyduğu her şeyi yaptığından emin olmak için sistemin işlevselliğini ele almak için oluşturduğumuz prototiplerdir.
Bu fonksiyonların temel hedefi, bir işlevden diğerine nasıl geçtiğimiz ve kullanıcıların nasıl entegre olduklarıdır.
Aynı zamanda, düşük kaliteli prototipler grafik gibi şeyleri göz ardı eder, kullanılacak renkler ve yazı tipleri önemsizdir.
Herhangi bir programlama içermezler.
Genellikle kağıt üzerinde yapılırlar, böylece ucuza yaratılabilirler ve artık ihtiyaç kalmadığında atılırlar.
Ve sonuç olarak gerçek verileri kullanmazlar.
2- Orta doğrulukta bir prototip, baktığımızda, yine de bu noktada, grafikler gibi şeyleri görmezden geliyor oluruz, belirli yazı tipleri, renkler, resimler kullanıyoruz. Çok az veya hiç programlama olmayacaktır.
Yine düşük doğruluktaki prototipler gibi gerçek verilerle gerçekten etkileşime girmeyeceğiz.
3- Yüksek doğrulukta bir prototip; grafik tasarım gibi, biraz daha etkileşim detayı, belki animasyonlar gibi şeyleri ele alır. Daha gerçekçi veriler ile kullanıcılar aslında etkileşimde bulunacaklardır. Yine de, yüksek doğrulukta bir prototip nihai ürün değildir. Muhtemelen gerekli olacak programlamayı içermeyecektir. Ve tam bir işlevsel kapsama sahip olmayabilir.
Lim, Stolterman ve Tenenberg, prototip oluşturmanın ekonomik ilkesini şöyle anlatır:
Bunları yapmamızın ana nedeni, vaktinden önce bağlılıktan kaçınmaktır.
Zaman ve para gibi kaynaklara yatırım yapmayı ve çıkmaza girecek tasarım fikirlerini önlemektir.
Bunu yaptığımızda, sadece para israf etmiyoruz ve potansiyel olarak yorucu çabalar göstermiyoruz.
Kötü bir tasarıma ya da olması gerektiği kadar optimal olmayan bir tasarıma takılıp kalındığında proje kaynakları ve zamanımız tükeniyor, birçok yatırımlar yapıyoruz.
Sürecin başında düşük doğrulukta prototip oluşturmaya odaklanarak, tasarımımızı iyileştirme sayısını en üst düzeye çıkarırız.
Düşük doğrulukta prototipleme, yazılım veya donanımın aksine hızlı, ucuz ve değiştirilmesi kolaydır.
Bu nedenle insanlar, tasarım hakkında dürüst ve açık geri bildirim vermeye daha isteklidirler.
Prototipleme, UX tasarım sürecine nasıl uyuyor?
Tasarım fikirlerimizi somutlaştıran bir prototip oluşturmadan önce, ilk olarak mevcut ihtiyaçları değerlendirme sürecinden geçmemiz gerekir ve çözmeye çalıştığımız tasarım problemini anlamamız gereklidir.
Personalar, tasarım sürecine rehberlik edecek senaryolar, kullanıcı hikayeleri, gereksinimler vb. şeyler geliştiririz.
Ve bir prototip geliştirdikten sonra, tüm bunları doğru yolda olup olmadığımızı değerlendirmek için kullanabiliriz.
Bunu kullanıcı testi veya inceleme yöntemleri aracılığıyla yapabiliriz.
Ve bu değerlendirmeden sonra, daha fazla prototipleme ve üründen memnun kalana kadar bu döngüyü devam ettirmemiz gerekecektir.
Özetlemek gerekirse, prototipler UX tasarım sürecinde merkezi bir rol oynarlar.
Yeteneklerimizi kolaylaştırmak için tasarım konseptlerini içerirler.
Prototipleri, paydaşlarla iletişim kurarak ve geri bildirim alarak değerlendirmede kullanabiliriz.
Bu konu hakkında ek olarak önerdiğim yazı: https://www.uxpin.com/studio/blog/what-is-a-prototype-a-guide-to-functional-ux/
Linkedin profilimi ziyaret edebilirsiniz: https://www.linkedin.com/in/bahar-bing%C3%B6l-4b9a77a5/
